Có gì trong không khí? Cúm

Cúm là gì?

Cúm (hay Influenza) là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do vi rút cúm (Influenza virus) gây ra. Vi rút này lây nhiễm vào mũi, họng, phế quản và đôi khi cả phổi.

Cúm có gây ra các vấn đề nghiêm trọng đến sức khỏe không?

Có, cúm có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng, mặc dù với hầu hết mọi người, bệnh thường diễn biến nhẹ và tự khỏi trong khoảng 2-7 ngày.

Dưới đây là các lý do giải thích mức độ nghiêm trọng của bệnh cúm:

1. Tính lây lan cao và khả năng bùng phát dịch: Vi rút cúm rất dễ lây lan từ người sang người, chủ yếu qua các giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Điều này khiến cúm có khả năng bùng phát thành dịch bệnh lớn, thậm chí là đại dịch toàn cầu. Lịch sử đã ghi nhận nhiều đại dịch cúm cướp đi sinh mạng của hàng triệu người.

   • Theo thống kê của WHO, thế giới có khoảng 5-10% người lớn và 20-30% trẻ em nhiễm cúm mỗi năm, trong đó có khoảng nửa triệu ca tử vong liên quan đến cúm.

2. Biến chứng nguy hiểm: Đây là yếu tố chính khiến cúm trở nên đáng sợ. Mặc dù ban đầu cúm có thể giống cảm lạnh thông thường (sổ mũi, hắt hơi, đau họng), nhưng cúm thường khởi phát đột ngột và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở nhóm đối tượng có nguy cơ cao. Các biến chứng bao gồm:

   • Viêm phổi: Đây là biến chứng phổ biến và nguy hiểm nhất của cúm, đặc biệt ở người lớn tuổi và người có bệnh nền. Viêm phổi do cúm có thể dẫn đến suy hô hấp và tử vong.
   • Nhiễm trùng xoang và tai: Thường gặp ở trẻ em, có thể gây tổn thương và suy giảm thính lực.
   • Viêm phế quản: Viêm các đường dẫn khí trong phổi.
   • Viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim: Vi rút cúm có thể tấn công trực tiếp vào tim, gây viêm nhiễm và ảnh hưởng đến chức năng bơm máu.
   • Viêm não, viêm tủy: Biến chứng thần kinh hiếm gặp nhưng rất nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng.
   • Hội chứng Reye: Biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, gây sưng phù ở gan và não, chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em và thanh thiếu niên. Tỷ lệ tử vong cao.
   • Suy đa cơ quan: Cúm có thể kích hoạt phản ứng viêm toàn thân, gây tổn thương và suy giảm chức năng của nhiều cơ quan.
   • Nhiễm trùng huyết: Phản ứng đe dọa tính mạng của cơ thể đối với nhiễm trùng.
   • Làm trầm trọng thêm các bệnh lý nền: Đối với người mắc các bệnh mãn tính như hen suyễn, COPD, bệnh tim, tiểu đường, bệnh thận, cúm có thể khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn, gia tăng gánh nặng bệnh tật.

3. Đối tượng có nguy cơ cao diễn biến nặng và biến chứng:

   • Trẻ nhỏ (đặc biệt dưới 5 tuổi và dưới 2 tuổi).
   • Người lớn tuổi (trên 65 tuổi).
   • Phụ nữ mang thai và phụ nữ sau sinh.
   • Người có hệ miễn dịch suy yếu (ví dụ: người nhiễm HIV, bệnh nhân ung thư đang hóa trị/xạ trị, người dùng thuốc ức chế miễn dịch).
   • Người mắc các bệnh mãn tính như hen suyễn, COPD, bệnh tim mạch, tiểu đường, bệnh thận, bệnh gan, bệnh máu, béo phì nặng.

Do những lý do trên, cúm không phải là một bệnh có thể xem nhẹ. Việc phòng ngừa (đặc biệt là tiêm vắc-xin cúm hàng năm) và kiểm soát sự lây lan, bao gồm cả việc xử lý không khí trong các không gian đông người như bệnh viện, là cực kỳ quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.